Thuốc nào cũng có hai mặt tác dụng: tác dụng trị liệu và tác dụng phụ. Trong số đó, có một “món” rất dễ mích lòng vì không những gây khó chịu cho người sử dụng mà cả người xung quanh. Đó là tác dụng phụ tạo ra hơi thở... dễ xa nhau của một số loại thuốc.

Khi sử dụng thuốc và phát hiện hơi thở của mình có mùi lạ, người ta thường nghĩ mình có vấn đề gì đó trong mũi, miệng, cuống họng, răng... chứ không biết hơi thở lạ là do chính thuốc gây ra.

Nguyên nhân gây hôi miệng phổ biến nhất là do thuốc làm khô miệng (xerostomia). Rất nhiều thuốc có tác dụng phụ làm giảm sự tiết nước bọt, gây khô miệng. Do nước bọt có tính acid nhẹ nên có thể làm giảm bớt số lượng vi khuẩn gây hôi miệng. Khi thiếu nước bọt cũng như “vắng chủ nhà gà vọc niêu tôm”, vi khuẩn gây hôi miệng thừa nước đục thả câu quậy tới bến. Nước bọt cũng có tác dụng oxy hóa miệng, làm hơi thở được trong lành một cách tự nhiên. Những người thường xuyên hút thuốc lá cũng bị chứng khô miệng.

Những dược phẩm thường gây khô miệng nhất là các thuốc kháng histamine (antihistamines). Những chế phẩm có chứa cồn và hàm lượng đường cao sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở. Chất cồn làm khô miệng, chất đường làm thức ăn nuôi vi khuẩn khiến hơi thở càng có mùi khó chịu hơn. Những loại thuốc khác gây khô miệng bao gồm các thuốc kháng trầm cảm (antidepressants), thuốc trị cao huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau loại narcotics, thuốc chống lo âu.

Một vài loại thuốc dùng trong việc trị trào ngược acid có chứa dimethyl sulfate cũng sẵn sàng gây hôi miệng cho người dùng. Ngoài ra, thật “không may” rằng khi uống rượu nhiều gây khô miệng và hôi miệng thì các loại thuốc trị nghiện rượu cũng sẽ gây hôi miệng, chẳng hạn một loại thuốc chống co giật là paraldehyde hoặc disulfiram (Antabuse) cũng làm hơi thở có mùi khó chịu vì trong thuốc này chứa nhiều sulfur.

Với một “rừng” thuốc như hiện nay sẽ thật khó khăn cho người sử dụng nắm được các tác dụng phụ, vì vậy giải pháp tốt nhất chính là nhờ bác sĩ và dược sĩ tư vấn để có thể sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả.

- Triamterene: thuốc lợi tiểu dùng trị cao huyết áp và phù thũng. Thuốc này có thể làm nước tiểu chuyển sang màu xanh nhạt.

- Paraldehyde: trị động kinh. Thông thường gan sẽ “rửa ráy” một phần paraldehyde cho máu, tuy nhiên những paraldehyde thoát khỏi gan (khoảng 30%) sẽ ngao du cơ thể rồi “di dân” tới phổi và được đào thải qua phổi làm bệnh nhân sử dụng loại thuốc này có một hơi thở cực kỳ... dễ xa nhau.

- Disulfiram: trị nghiện rượu.

- Các thuốc kháng histamine.

Nếu bạn sử dụng bất cứ thuốc gây khô miệng nào, tốt nhất là nên giữ miệng đủ độ ướt. Chẳng hạn uống nước thường xuyên và tăng lượng nước so với lúc chưa dùng thuốc, nhai kẹo cao su không đường nhằm kích thích tiết nước bọt, tránh sự khô miệng.

DS NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG (Đại học Dược Murdoch, Úc)