Dự kiến ngày 7-3 đốt hầm Thủ Thiêm đầu tiên sẽ được kéo rời khỏi bể đúc để đánh chìm giữa dòng sông Sài Gòn, nối quận 1 với quận 2, TP.HCM. Đây là lần đầu ngành giao thông thực hiện dự án hầm chui, đưa từng đốt hầm nặng 25.000 tấn từ bể đúc về nơi đánh chìm.

Siêu âm, dọn dẹp lòng sông

Theo lộ trình, các đốt hầm sẽ được kéo rời khỏi bể đúc, theo luồng sông Nhà Bè và vào sông Sài Gòn tại ngã ba Đèn Đỏ (huyện Nhà Bè) rồi đến vị trí đánh chìm.

Tại bể đúc các đốt hầm ở huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai, sau khi đê ngăn nước giữa bể đúc với sông được phá dỡ, chỉ nhìn thấy phần nóc các đốt hầm và tháp định vị nhô khỏi mặt nước.

Trên dòng sông mà các đốt hầm phải đi qua, nhà thầu Obayashi đang nạo vét lòng sông sâu xuống -9m để chuẩn bị cho việc lai dắt. Các chuyên viên, kỹ sư của nhà thầu cũng dùng các phương tiện tuần tiễu, “chà xát” hằng ngày trên đoạn sông dài 22 km bằng máy dò sóng siêu âm để xác định độ sâu mớn nước, các chướng ngại vật dưới lòng nước để dọn dẹp, sẵn sàng cho việc lai dắt.

“Chúng tôi đã lên kế hoạch phối hợp với CSGT đường thủy, cảng vụ, Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải II và Công an Biên phòng nhằm đảm bảo việc lai dắt các đốt hầm về đến đích an toàn. Do luồng sông Sài Gòn hẹp nên sẽ cấm toàn bộ tàu, thuyền trên luồng sông Sài Gòn từ ngã ba Đèn Đỏ đến cửa Bến Nghé tại khu vực gần bến cảng Nhà Rồng neo đậu, hoạt động trong thời gian lai dắt khoảng sáu đến tám tiếng” - ông Vương Hoàng Thanh, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đại lộ Đông Tây và Môi trường nước TP, nói.

Lựa chọn ngày 7-3 để lai dắt và đánh chìm vì lúc ấy vận tốc dòng chảy khoảng 0,5 đến 1m/giây, thuận tiện cho việc đánh chìm. Ba tháng tiếp theo sẽ lai dắt, đánh chìm từng đốt hầm còn lại.

Tính đến mọi kịch bản xấu…

Theo phương án, các đốt hầm sẽ được bịt kín và bơm nước vào trong đủ để chúng nhô lên mặt nước khoảng 0,3 m, đồng thời giữ cho phần đáy cách đáy sông ít nhất 1 m.

Hình ảnh minh họa một trường hợp lai dắt đốt hầm.
Hai tàu đi đầu lai dắt. Các tàu đi sau giữ đốt hầm không bị dạt sang hai bên. (Ảnh: Chủ đầu tư cung cấp)

Lần lượt từng đốt hầm sẽ được bốn chiếc tàu đặc biệt móc vào bốn góc, hai chiếc đi đầu kéo và hai chiếc phía sau giữ đốt hầm không bị đánh dạt sang hai bên và đi đúng hướng.

Cả bốn chiếc tàu chuyên dụng này được thuê từ Thái Lan có chân vịt có thể xoay được 360° nên có thể dừng đột ngột hoặc xoay vòng khi đứng một chỗ. Các chiếc tàu này đã có kinh nghiệm trong việc lai dắt.

Ngoài ra còn có các tàu dự phòng, tàu cảnh giới để khi có trục trặc vẫn đảm bảo việc lai dắt diễn ra theo đúng kịch bản. Trên trụ tháp định vị của các đốt hầm sẽ có hoa tiêu, thuyền trưởng điều khiển các tàu kéo.

“Trong phương án thi công, nhà thầu phải tính đến những kịch bản có thể xảy ra như đứt cáp, va đụng… và phải có phương án xử lý. Xác suất xảy ra sự cố ở tỉ lệ 1/1.000 cũng phải được đặt ra nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối khi lai dắt, đánh chìm.

Hiện ở vị trí đặt đốt hầm đã được nạo vét sâu xuống -12m so với đáy sông hiện hữu và phủ một lớp cát nền khoảng 1m. Tại phía bờ Thủ Thiêm (quận 2) của hầm chui, đốt hầm dìm đầu tiên sau khi được cân chỉnh, định vị sẽ bơm nước vào trong để nhận chìm xuống lòng sông…

Có thể hình dung lúc này đốt hầm như là một cái can được bịt kín, chứa đầy nước nằm sâu trong lòng nước. Việc tiếp theo là rút hết nước ra. Mỗi đốt hầm có tám ô chứa nước và sẽ rút nước từng ô.
 
Khi rút nước phải bơm lượng bê tông tương ứng nhằm không để đốt hầm bị nổi lên do lực Archimedes. Đốt hầm yên vị thì phần nóc hầm nằm sâu hơn đáy sông 3m.

Khi đó, nhà thầu thi công sẽ rải một lớp đá hai bên đốt hầm và phần nóc hầm sẽ được bảo vệ bằng lớp đá hộc dày 1m và lớp đất dày 2m bên trên trả lại hiện trạng đáy sông hiện hữu.

“Trong quá trình khai thác, lớp đá hộc có nhiệm vụ bảo vệ các đốt hầm khi tàu thuyền hoạt động tại khu vực và thả neo” - ông Vương Hoàng Thanh giải thích.

Ở mỗi đốt hầm đều có một tháp định vị, đây cũng là tháp thông gió và là nơi các công nhân ra vào trong hầm làm việc, kiểm tra. Chúng sẽ được bịt kín lại, chống thấm khi đốt hầm mở cửa, nối thông với đường dẫn hai đầu. Giữa hai đốt hầm có một lớp ron cao su đặc biệt để nước không thấm vào bên trong khi các đốt hầm khớp nối lại với nhau.

Khi đưa đốt hầm về vị trí đánh chìm, nhóm 20 thợ lặn chuyên nghiệp, từng tham gia thi công các hầm dìm ở nước ngoài chia ca làm việc liên tục dưới đáy sông trong vòng 36 giờ để dìm một đốt hầm.