Có bao giờ bạn đã nghe người ta nói rằng mối tương giao của bạn “đang trong thời kỳ”? Sau 40 năm làm việc như một nhà tư vấn hôn nhân và gia đình, nhà trị liệu tâm lý Jed Diamond công bố rằng “đang trong thời kỳ” là có – thật ra, có 5 giai đoạn – và việc kiên nhẫn vượt qua những giai đoạn này là điều giúp cho một tương quan chân chính, lâu dài.

Giai đoạn 1: Yêu nhau, phải lòng nhau.

Giai đoạn 2: Thân mật, trở thành đôi.

Giai đoạn 3: Tỉnh mộng, vỡ mộng.

Giai đoạn 4: Kiến tạo sự thật, lưu giữ tình yêu.

Giai đoạn 5: Dùng sức mạnh của cả hai thay đổi thế giới.

Diamond nhận thấy rằng nhiều cuộc hôn nhân bị sụp đổ ở giai đoạn 3, và hầu hết các cặp đều bị tấn công tại đây. “Họ đã sai lầm khi tin rằng mình chọn sai đối tượng. Sau khi vượt qua tiến trình đau khổ, họ bắt đầu nhìn lại”. Thật ra, Diamond đề nghị họ tìm kiếm tình yêu trong những lúc buồn nản, khi thời gian tươi đẹp đã qua đi. Những cặp đôi không hiểu rằng sự vỡ mộng ở giai đoạn 3 “Chưa phải là kết thúc, nhưng là bắt đầu thực sự đạt được tình yêu chân thật và lâu bền”. Diamond đưa ra lời khuyên của từng giai đoạn như sau:

GIAI ĐOẠN SỐ 1: ĐAM MÊ TRONG TÌNH YÊU. Nhà trị liệu tâm lý giải thích, giai đoạn này là những cảm giác tuyệt vời. Nó là một thứ “hóa chất làm cho ta yêu đời hơn” – người ta nói rằng – khi chúng ta yêu, cơ thể chúng ta đầy những nội tiết tố như dopamine, oxytocin, serotonin, testosterone và estrogen. Đây là lúc chúng ta đặt tất cả hy vọng, mơ ước vào người khác. Chúng ta tin rằng tất cả những lời thề hứa của những tương giao thất bại trước đây, cuối cùng sẽ đạt được. “Chúng ta chắc chắn sẽ yêu nhau mãi”, vì người yêu dường như quá hoàn hảo, quá chân thật, quá đúng đắn – như là kết quả mà ta mong ước.

GIAI ĐOẠN SỐ 2: TRỞ THÀNH MỘT ĐÔI. Ở giai đoạn này tình yêu đậm đà và phát triển hơn, và hai người trở thành một cặp đôi. Đây là thời gian của hòa hợp và niềm vui: “Chúng ta tập luyện những gì người khác thích và sẵn sàng cởi bỏ đời sống riêng tư để bắt đầu khai triển cuộc sống của ‘hai chúng tôi’”. Chúng ta cảm thấy mình gắn kết với người kia hơn, cảm thấy an toàn và được bảo vệ. Đôi khi, ta nghĩ rằng đây là mức độ cao nhất của tình yêu và mong chờ nó sẽ tiếp tục như vậy mãi. Nhưng giai đoạn tiếp theo sẽ đến mà không tránh khỏi.

GIAI ĐOẠN SỐ 3: VỠ MỘNG. Đây là giai đoạn mà một mối tương giao sẽ tìm thấy sức mạnh mới hoặc sẽ sụp đổ. Sức nóng của tình yêu thuở ban đầu sẽ phai nhạt dần; cái lý tưởng hoàn hảo bắt đầu để lộ ra những sai sót của con người, những hành vi vô lý, khó thương. Những việc nho nhỏ bắt đầu làm ta khó chịu. Người ta cảm thấy trách nhiệm nhiều hơn là yêu thương và quan tâm đến nhau. “Mắc bẫy” là từ được một số người thường dùng. Diamond nói, trong giai đoạn này “Chúng ta bận rộn với công việc và gia đình, nhưng sự không hài lòng sẽ chồng chất”. Vấn đề không thể tránh sẽ được nêu ra: “Chuyện gì đã xảy ra với người tôi yêu, người tôi vui lòng dâng hiến mà tôi tưởng mình đã biết rõ đó?” Sự đổ vỡ xuất hiện; chúng ta đầu hàng ngay hay nên cố gắng tiếp tục? Người xưa có câu, ‘Khi bạn đang chiến thắng ác thần, đừng dừng lại’. Điều này có vẻ phù hợp với giai đoạn 3. Mặt tích cực của giai đoạn này là sức nóng đốt đi nhiều ảo tưởng về chúng ta và người bạn đồng hành. Chúng ta có một cơ hội để trở nên đáng yêu hơn và trân trọng người mà chúng ta ở cùng hơn, không còn là những dự án đề ra cho ‘người yêu lý tưởng’ nữa.

GIAI ĐOẠN SỐ 4: TẠO NÊN MỘT TÌNH YÊU CHÂN THẬT VÀ LÂU BỀN. “Một trong những quà tặng cho sự bất hạnh của giai đoạn 3 là chúng ta có thể nắm bắt được cốt lõi gây ra đau khổ và xung đột”, Diamond nói thế. Sau khi cùng nhau “đi xuyên qua lửa” cả hai đã có được sự gắn kết nhờ học được cách an ủi nhau khi thất bại, và giúp nhau hiểu ra sự sai sót của con người có thể có trong một tình yêu có thật. Sự hiểu biết này giúp cho cặp đôi có thể chữa lành vết thương của nhau. Chúng ta thấy được, nếu những mong ước của chúng ta bị “sụp đổ”, người ta yêu sẽ là người có thể yêu chúng ta đúng như con người của chúng ta là. “Không gì có thể hài lòng hơn khi có một bạn đồng hành nhìn nhận bạn và yêu bạn đúng với con người của bạn. Họ hiểu rằng những hành vi gây tổn thương của bạn không phải là bạn xấu hay bạn không yêu thương họ, nhưng vì bạn đã bị thương tổn trong quá khứ và cái quá khứ đó vẫn còn đang tiềm ẩn nơi con người bạn. Khi chúng ta  hiểu nhau hơn và chấp nhận người bạn đồng hành của mình, chúng ta có thể học cách yêu nhau nhiều hơn và yêu nhau sâu sắc hơn”.

GIAI ĐOẠN SỐ 5: SỬ DỤNG SỨC MẠNH CỦA CẢ HAI ĐỂ ĐỔI THAY THẾ GIỚI. Đây là giai đoạn mà những khác biệt và hoài nghi đã được khắc phục, sự tin tưởng và tình bạn rất mạnh mẽ, cả hai có thể tạo ra những khác biệt trong thế giới, xuất phát từ tình yêu chân thật và bền vững của họ. “Nếu chúng ta có thể học cách chiến thắng những khác biệt, tìm thấy tình yêu chân thật và lâu bền trong tương quan của mình, biết đâu được, chúng ta có thể cùng nhau tìm ra tình yêu chân thật và bền vững trong thế giới này”. Diamond nói, đây là cơ hội cùng nhau, dùng “sức mạnh cặp đôi” để đi đến một mục tiêu chung sống, trong một đường hướng có thể tác động đến thế giới một cách tích cực. Một cặp đôi học cách hiểu biết nhau, chấp nhận nhau, yêu nhau trong cả sự không hoàn hảo của nhau là một cặp đã đồng hành vượt qua những giai đoạn này, đã có một nền tảng vững chắc để hiểu biết, chấp nhận và yêu thương những người khác cũng như vậy.

(5 Stages of love: Are you stuck at stage 3? / Public Domain)

Trần Thị Kim Danh chuyển ngữ